انتخاب ردیف ها با دستور SELECT FROM در MySQL

تا این قسمت از آموزش مقدماتی کار با mysql و کدهای php، دیدیم که چگونه با دستورات مربوط به پایگاه داده در mysql، php را مدیریت کنیم، نحوه اتصال، ساخت دیتابیس، جدول و ردیف با دستور CREATE را فرا گرفتیم و اطلاعات را با INSERT INTO در پایگاه داده خود ذخیره کردیم، همچنین در آموزش قبلی به طور مختصر کلیاتی در رابطه با mysql_query گفتیم و وعده دادیم که در ادامه در این خصوص بیشتر خواهیم گفت، اکنون می خواهیم به وعده خود جامع عمل بپوشانیم و در مورد دستور SELECT FROM در MySQL صحبت کنیم.

کاربرد SELECT FROM در MySQL چیست؟

اگر خاطرتان باشد، پیش تر گفتیم که صرف ساخت دیتابیس، جدول و ردیف و وارد کردن اطلاعات در آن، تمام نیازهایمان (و شاید خیلی از نیازهایمان) را پوشش نمی دهد، با این کار، صرفا اطلاعات را دریافت می کنیم، اما اگر بخواهیم از آنها مجددا استفاده نمائیم، نیاز داریم که به کمک PHP موارد را فراخوانی کنیم، این کار در تعامل بین PHP و MySQL توسط SELECT FROM و پارامترهای آن انجام می شود که وظیفه دارد با توجه به نیاز شما و تنظیماتی که انجام داده اید، اطلاعات خاصی را از ردیف های موجود در جداول، فراخوانی کند، تا پردازش روی آنها صورت گرفته و به خروجی ارسال شوند.

شیوه نگارش (syntax) دستور SELECT FROM در MySQL

استفاده از ORDER و GROUP در MySQL

در ادامه آموزش مقدماتی کار با php و mysql، نوبت به آشنایی با نحوه استفاده از دستورات  ORDER BY و GROUP BY رسیده است، با ذکر این مقدمه که دستورات ذکر شده در واقع با هدف دسته بندی و مرتب سازی دقیق تر نتایج و به دست آوردن مقادیر مورد نظر در هنگام کار با php و mysql ایجاد شده اند، به عبارتی دیگر، در برنامه نویسی کاربردی، مواردی پیش می آید که ناگزیریم اطلاعات را به صورت مرتب شده نشان دهیم، یا نتایج مشابه را در یک مورد خلاصه کنیم، اینجاست که کاربرد ORDER BY و GROUP BY رهگشای ما خواهد بود که در ادامه آموزش به آن خواهیم پرداخت.

دستور ORDER BY

استفاده از JOIN و ساخت پرس و جوی ترکیبی در MySQL

مطالبی که تا این لحظه از بخش آموزش مقدماتی MySQL فرا گرفته ایم معمولا برای حالت های متداول و کار با جداول به صورت مجزا کافی خواهند بود، اما در برنامه نویسی های پیشرفته تر و در طراحی ساختار برنامه های پیچیده نیاز به نوشتن پرس و جوهای ترکیبی و برقراری تعامل بیشتر بین جداول موجود در دیتابیس است، این نیاز سبب شده که قابلیت دیگری تحت عنوان JOIN (و مشتقات آن) به دستورات MySQL اضافه شود که به کمک آن می توان پرس و جوهای ترکیبی نوشت و بین جداول مختلف ارتباط برقرار کرد، در ادامه راجب آن بیشتر خواهیم گفت.

ساخت جداول فرضی با دستور CREATE

نمایش افکت fade in با آژاکس (ajax)

تا این قسمت از آموزش مقدماتی آژاکس (ajax)، گفتیم که این زبان تئوری نوینی است که از ترکیب برنامه نویسی جاوا اسکریپت و xml شکل گرفته و به طور خلاصه هدف از به وجود آمدنش، جلوگیری از بارگذاری مجدد صفحه و صرفه جویی در میزان اطلاعات رد و بدل شده بین مرورگر کاربر و سرور است که این خود در مجموع به بهبود کارایی برنامه ها کمک می کند، همچنین در بحث های پیشین نحوه ارسال و دریافت اطلاعات با متد post و get را در آژاکس شناختیم و پس از آن توانستیم یک تصویر را به عنوان در حال پردازش (loading) به کاربران نشان دهیم؛ اما این بار می خواهیم قدرت کدنویسی خود را با تکنیکی دیگر کامل تر نمائیم، در این مطلب می خواهیم ببینیم که چگونه می توان پس از دریافت اطلاعات درخواست آژاکسی از سرور، آن را با یک افکت fade in یا همان ظاهر شدن محتوا از حالت بی رنگ به صورت واضح، نشان دهیم.

ساخت افکت fade in با ترکیب جاوا اسکریپت و css

فریم ورک های آژاکس (Ajax Frameworks)

اگر استفاده شما از آژاکس و برنامه نویسی وب به امورات روزمره و در حد رفع نیاز محدود می شود، شاید خواندن ادامه این مطلب چندان هم برایتان ضروری نباشد، اما اگر می خواهید تا مرز حرفه ای شدن در آژاکس (یا به عبارتی صحیح تر، تا مرز استفاده حرفه ای از آژاکس)  پیش بروید، ناگزیر باید با فریم ورک های آن آشنا شوید، چرا که خیلی از کارهای پیچیده، با کدنویسی ساده آژاکس، محقق نمی شود و نیاز به کتابخانه ها و توابع آماده که آن را به اصطلاح فریم ورک می گویند داریم، به همین خاطر در ادامه آموزش های مقدماتی، این مطلب را اختصاص داده ایم به آشنایی با فریم ورک های آژاکس (Ajax Frameworks) تا بیش از پیش و با نگاهی بازتر بتوانیم از تمام قابلیت های این تئوری نوین وب، استفاده کنیم.

فریم ورک (Framework) چیست؟

فریم ورک (Framework) در اصطلاح کلی، معمولا به معنی کتابخانه ای از توابع یا ویژگی های آماده و انعطاف پذیر یک زبان برنامه نویسی است که به جهت تسهیل در روند کدنویسی ایجاد می شود، به این صورت که به جای اینکه در هر برنامه توابع را جداگانه بنویسند، توابعی انعطاف پذیر، برای مقاصد مختلف در قالب یک بسته ارائه می کنند و بر آن نام فریم ورک می نهند، اما بحث فریم ورک در آژاکس از این حالت هم فراتر می رود، فریم ورک های آژاکس قابلیت اتصال به سرور و کار با اشیاء XMLHttpRequest را دارند و معمولا برای ساخت برنامه هایی با رابط کاربری (interface) زیبا و دارای افکت های ویژه،  در وب به کار می روند.

نمایش پیام و تصویر در حال بارگذاری (loading) در آژاکس (ajax)

اگر مطالب قبلی «وبگو» را در رابطه با آژاکس (ajax) در بخش آموزش های مقدماتی مطالعه کرده باشید، حتما تا این لحظه متوجه شده اید که این فناوری تا چه حد جالب و کاربردی است، گفتیم که یک درخواست آژاکسی با کمک XMLHttpRequest ارسال می شود و پس از اینکه حالت onreadystate برابر 4 شد، بازخورد درخواست در صفحه به کاربر نشان داده می شود؛ و اما اکنون در این مطلب می خواهیم یک پارامتر دیگر به کد آژاکس خود اضافه کنیم و آن نمایش پیام در حال بارگذاری یا loading است که احتمالا نمونه آن را در بسیاری از صفحات مبتنی بر آژاکس دیده اید.

پس از ارسال درخواست آژاکسی به سرور، فرآیندی انجام می شود تا نتیجه درخواست به صفحه مرورگر کاربر ارسال شود، موقعی که همه این فعل و انفعالات به پایان می رسد xmlHttp.readyState ما برابر 4 خواهد شد (این یک قانون در آژاکس است و 4 نشانگر کامل شدن درخواست است)، اما در این بین اعداد 1 تا 3 وجود دارند که نشان دهنده در حال پردازش بودن درخواستند، لذا با کمی دقت می توان از آن در تابعی جهت نمایش یک پیام در حال پردازش یا loading استفاده کرد، بخش اصلی این تابع به صورت زیر خواهد بود:

if(xmlHttp.readyState > 0 && xmlHttp.readyState < 4){
   document.getElementById(div).innerHTML=loadingmessage;
}

ارسال و دریافت اطلاعات با متد get و post در آژاکس (ajax)

پس از آشنایی اولیه با فناوری آژاکس (ajax) و ارسال و دریافت اطلاعات به صورت پنهانی و در پشت زمینه (بدون رفرش صفحه)، در این مطلب می خواهیم نحوه استفاده از متُد get و post (دو شیوه استاندارد برای رد و بدل کردن محتوا بین صفحات وب و فایل های سرور) برای دریافت محتوای یک فایل متنی یا php را آموزش دهیم، لطفا توجه داشته باشید که در این مطلب تنها مباحثی را شرح خواهیم داد که در جلسه قبل ذکر نکرده ایم، لذا اگر نکته ای به نظر مبهم است، قبل از طرح سئوال ابتدا به مطالب گذشته رجوع نمائید.

همانطور که پیش از این گفتیم شیوه نگارش یک درخواست برای دریافت اطلاعات در ajax به صورت زیر است:

xmlhttp.open("GET","textfile.php",true);
xmlhttp.send();

توضیح:
- پارامترهای xmlhttp.open سه مورد هستند: متد، فایل و غيرهمزمانی (asynchronously) که با دو مقدار true یا false مشخص می شود.
- غيرهمزمانی (asynchronously) به معنی این است که با true بودن این قابلیت، درخواست آژاکسی، وقفه ای در اجرای ادامه کد در صفحه ایجاد نمی کند (ادامه کد بدون توجه به دریافت یا عدم دریافت پاسخ درخواست آژاکسی از سرور، اجرا می شود).
- xmlhttp.send برای متد get مقادیری ندارد، اما برای متد post مقادیر رشته ای (string) دارد.

آشنایی با برنامه نویسی آژاکس (ajax)، تئوری نوین وب

آژاکس (ajax) عنوان جذابی است از نوعی برنامه نویسی ترکیبی که از سال 2005 با کاربرد آن توسط موتورهای جستجویی چون گوگل و برنامه نویسان، مطرح شد؛ این کلمه مخففی است از سرواژه های Asynchronous JavaScript and XML و در بیانی ساده به معنی نقل و انتقال اطلاعات در صفحات وب، بدون بارگذاری مجدد (reload) آنها است، نمونه برجسته ای از کاربرد آژاکس در سایت های اجتماعی، چت روم های آنلاین و یا سایتهای آپلود فایل خودنمایی می کند، اگرچه به کارگیری این تکنولوژی در مقایسه با سایر زبان های اسکریپت نویسی وب، تقریبا جدید و روشی نوین است، اما باید توجه داشت که آژاکس یک زبان جداگانه محسوب نمی شود بلکه شیوه ی نوینی از به کارگیری و ترکیب چند زبان برنامه نویسی (JavaScript and XML) است.

یادگیری آژاکس

برای یادگیری آژاکس، داشتن حداقل دانشی از جاوا اسکریپت و HTML ضروری است، چرا که پایه اصلی دستورات آژاکس به وسیله کدهای جاوا اسکریپت شکل می گیرد و در پروژه های کاربردی، تسلط نسبی بر جاوا اسکریپت، می تواند تا حدود زیادی کار با آژاکس را آسان کند، اما به هر صورت می توان با فراگیری برخی تکنیک ها و آشنایی کلی با آن نیز، تا حدود زیادی نیازهایمان را بر طرف کنیم.

نمایش و ذخیره اطلاعات فایل با آژاکس (Ajax)

آژاکس (Ajax) از آن جمله زبان های برنامه نویسی (و در واقع از جمله روش های مبتنی بر وب) است که با وجود شهرت فراوان، منابع آموزشی کامل و به اصطلاح روانی برای آن وجود ندارد و معمولا پراکنده نویسی ها و کتاب هایی قطور اما با بهره کم حاصل جستجو برای یافتن منبع آموزشی مناسب جهت یادگیری آن است، به هر صورت در مجموعه آموزش های مقدماتی آژاکس در «وبگو»، سعی کرده ایم که تا حد امکان مباحث را کاربردی شرح دهیم تا از طرح مسائل اضافه و حوصله سر بر اجتناب کرده باشیم، در ادامه همان مباحث آموزشی، این بار می خواهیم ببینیم که چگونه می توان یک فایل را توسط درخواستی مبتنی بر آژاکس به طور همزمان فراخوانی و در عین حال محتویات آن را به کمک برنامه نویسی PHP، در یک فایل دیگر کپی نمود.

فراخوانی فایل با آژاکس (Ajax)

همانطور که پیشتر در آموزش های مقدماتی برنامه نویسی آژاکس گفتیم، قبل از هر کاری، ابتدا باید شرایط ارسال کردن یک درخواست آژاکسی به سرور را فراهم کنیم، این کار با استفاده از شی XMLHttpRequest انجام می شود که یک درخواست در بستر آژاکس (ترکیبی از جاوا اسکریپت و زبان xml) به سرور ارسال می کند، معمولا از دو روش try و catch یا XMLHttpRequest مستقیم برای این منظور استفاده می کنند که در عمل هر دو شیوه کارکرد یکسان دارند (روش try و catch انعطاف پذیری بیشتری دارد)، در زیر ما درخواست آژاکسی خود را در یک تابع جاوا اسکریپتی آماده کرده ایم.

مقایسه (Comparison) و شرط (If و Else) در جاوا اسکریپت (JavaScript)

پیش از این با جاوا اسکریپت (JavaScript) و کارکردهای آن در صفحات وب آشنا شدیم، گفتیم که این زبان تنها در مرورگر کاربران اجرا می شود (سمت کاربر) و به نوعی محدود به آن است، همچنین محاسبات و عملگرهای اصلی را شناختیم و با مثال هایی از آنها کار کردیم، اکنون و در این مطلب می خواهیم کمی بیشتر وارد دنیای شیرین و بعضا پیچیده برنامه نویسی با جاوا اسکریپت شویم و با هم به بررسی عملگرهای مقایسه (Comparisons) و شرط (If و Else) و نحوه تعریف و استفاده از آنها با کمک مثال بپردازیم تا امر فراگیری،  آسانتر و کاربردی تر شود.

شاید در نگاه نخست، عناوین، در زبان های برنامه نویسی کمی ترسناک و گیج کننده به نظر برسند، اما همانطور که قبلا گفتیم، در مجموع، شیوه های نگارش هر زبان برنامه نویسی، چیزی نیستند جزء قوانینی برای القای تفکر انسان به سیستم، یعنی آنچه را که ما به آن می اندیشیم و هدفمان از کدنویسی است، با آن قوانین و در بستر مفسر آن زبان، به سیستم می گوییم که چه وظیفه ای دارد و چه خروجی باید بدهد؛ فرض کنید کاربری سنش 12 سال است و ما در سایت خود صفحاتی داریم که نمی خواهیم افراد پائین تر از سن خاصی آن را مشاهده کنند، در حالت کلی، با داشتن اطلاعات کاربران، برنامه ای خواهیم نوشت که به زبان ساده به سیستم بگوید اگر کاربر از 12 سال سنش پائین تر بود، آن صفحه را بارگذاری نکند و در عوض صفحه مخصوص کودکان را نشان دهد؛ همانطور که می دانید سیستم به زبان ما سخن نمی گوید! بلکه ما باید کدهایی در بستری استاندارد تعریف کنیم، در جاوا اسکریپت نیز این بستر همان مرورگر کاربران است، کدهای جاوا اسکریپت توسط مفسری که در مرورگرها وجود دارد تبدیل به خروجی مورد نظر ما می شوند.

عملگرهای مقایسه در جاوا اسکریپت (JavaScript Comparisons):

کار با متد getElementById و innerHTML در جاوا اسکریپت (JavaScript)

معمولا در زبان های برنامه نویسی مختلف، برخی خاصیت ها و متدها بیشتر از سایر موارد به کار می روند که می توان اصطلاح متدهای پرکاربرد را برای آنها به کار برد، در کدنویسی با جاوا اسکریپت، دو متد پرکاربرد getElementById و innerHTML جزء برجسته ترین این موارد هستند، البته عبارت متد (Method) بیشتر در برنامه نویسی شی گراء (OOP یا Object Oriented Programming) کاربرد دارد و مواردی مانند innerHTML را خاصیت (Property) می نامند، با این وجود و به جهت اینکه این موضوع (OOP) در جاوا اسکریپت چندان مصداق ندارد، به اختصار و در این آموزش به هر دو، متد خواهیم گفت، به هر صورت برای آشنایی بیشتر و جهت تکمیل دانستنی هایی که تا این لحظه آموخته ایم، با ادامه مطلب همراه ما باشید.

متد getElementById

کار با پنجره pop up در جاوا اسکریپت (JavaScript)

همان طور که در آموزش های قبل دیدیم، جاوا اسکریپت یک زبان کد نویسی سمت کاربر یا client-side  است به این معنی که در مرورگر کاربران اجرا شده و توسط مفسر آن پردازش می شود، به این دلیل در کنار مزیت هایی که دارد، محدودیت هایی نیز وجود خواهد داشت، از این رو است که در برنامه نویسی وب صرف تسلط بر یک زبان سمت کاربر یا سمت سرور کفایت نمی کند و برنامه نویس موفق کسی است که بتواند ترکیبی از این دو را به کار گیرد، به هر صورت در این آموزش می خواهیم شما را با یکی دیگر از قابلیت های پرکاربرد جاوا اسکریپت آشنا کنیم و آن استفاده از پنجره های pop up یا همان پنجره های کوچک نمایش پیام است که در چهار دسته پنجره های هشدار (alert)، پنجره های تایید (confirm)، پنجره نمایش لینک (window.open) و پنجره های عکس العملی (prompt) دسته بندی می شوند.

پنجره pop up چیست؟

قبل از هر چیز باید ببینیم که پنجره pop up چیست و چه کاربردی دارد؟
pop up در برنامه نویسی وب به پنجره های کوچکی گفته می شود که به صورت خودکار یا با دخالت کاربر در مرورگر نمایش داده می شوند، به طور مثال ممکن است تبلیغات یا پیام های خوش آمدگویی و ... را در صفحات وب دیده باشید، اکثر آنها بر مبنای جاوا اسکریپت هستند، یعنی وقتی که صفحه بارگذاری می شود کد جاوا اسکریپت اجرا شده و پنجره به نمایش در می آید یا ممکن است این اتفاق با کلیک کاربر یا بردن ماوس روی یک عنصر مشخص رخ دهد، پنجره های pop up در دسته GUI ها یا با واسط کاربری گرافیکی (Graphical User Interface) دسته بندی می شوند، بدین معنی که قابلیت تعامل با رفتارهای کاربر را نیز دارا می باشند.

شروعی بر برنامه نویسی جاوا اسکریپت (Javascript)

یکی از زبان های انعطاف پذیر و در عین حال قدرتمندی که در کنار کدهای ساده HTML، مورد استفاده برنامه نویسان وب قرار می گیرد، جاوا اسکریپت (Javascript) است، البته شاید تصور شما از شنیدن عنوان کدهای جاوا اسکریپت بیشتر معطوف به کدهای کاربردی وبلاگ ها باشد، اما واقعیت این است که قدرت این زبان برنامه نویسی، خیلی بیشتر از نمودهای ظاهری است که می بینیم، بیشتر سایت ها و صفحات وب برای بررسی اعتبار فرم ها، ارتباط با سرور، شناسایی قابلیت های مرورگر کاربران، کار با کوکی ها (cookie) و خیلی چیزهای دیگر از آن استفاده می کنند، البته با همه این تفاسیر به دلیل سمت کاربر (Client side) بودن این زبان (یعنی جاوا اسکریپت تنها روی مرورگر کاربران قابل اجراست و برای تفسیر آن از مفسر مرورگر استفاده می شود نه مفسر سرور سایت)، در عین توانایی محدودیت هایی نیز وجود خواهد داشت.

شروع آموزش جاوا اسکریپت با یک مثال

برای شروع آموزش جاوا اسکریپت، بد نیست با هم یک مثال از قابلیت های این زبان اسکریپت نویسی را ملاحظه کنیم، در زیر یک کد ساده را جهت نمایش یک هشدار ایجاد کرده ایم:

کار با switch و case در جاوا اسکریپت (JavaScript)

اگر تا این لحظه از آموزش های مقدماتی برنامه نویسی با جاوا اسکریپت (JavaScript) همراه ما بوده باشید، حتما ملاحظه کرده اید که این زبان اسکریپت نویسی چقدر جالب و کاربردی است، اما اگر تصور می کنید که با دانستن مسائلی که تا کنون آموخته ایم، کار آموزش کدنویسی با جاوا اسکریپت به پایان رسیده، سخت در اشتباهید! برای اینکه بتوانیم به راحتی افکار و ایده هایمان را در بستر این زبان به مرورگر تفهیم کنیم، هنوز گام های زیادی باقی است و جزئیات بسیاری ناگفته مانده، اما جای نگرانی نیست، کافی است آهسته و پیوسته آموزش ها را دنبال کرده تا با هم این مسیر را به سلامت طی کنیم، در این مطلب نیز می خواهیم به یکی دیگر از مباحث، یعنی آشنایی با نحوه کار switch و case در جاوا اسکریپت بپردازیم.

دستور switch در جاوا اسکریپت (JavaScript)                                       

در بحث پیشین دیدیم که چگونه با if و else و ترکیب آنها یعنی elseif دستوراتی شرطی (Conditional Statements) را تعریف کنیم، همچنین با حلقه های for و while به کمک مثال هایی آشنا شدیم، اکنون می خواهیم ببینیم که دستور switch چه کاربردی در برنامه نویسی جاوا اسکریپت دارد.
به صورت ساده از دستور switch برای انتخاب موارد (case) گوناگون بر اساس درست شدن (true شدن) یک رابطه استفاده می شود، مثلا فرض کنید برای روزهایی که هوا بارانی است، از قفسه لباس های خود، کاپشن را برمی گزینیم و برای روزهای آفتابی و گرم، از لباسی پارچه ای استفاده می کنیم، یک دست لباس ساده نیز برای مواقعی که هوا نه گرم و نه سرد (معمولی) است داریم، کارکرد switch و case شباهت زیادی به این رفتار ما دارد، یعنی با توجه به شرایط بیرونی که برایش تعریف می کنیم، یکی از موارد (case) درون خود را به خروجی ارسال می کند، به مثال زیر توجه کنید.

رویداد ها (events) در جاوا اسکریپت (JavaScript)

یکی از قابلیت های بسیار مفید و کاربردی استفاده از جاوا اسکریپت (JavaScript) در طراحی صفحات و برنامه های تحت وب، واکنش های تعاملی آن متناسب با رفتار کاربر است، به فرض هنگامی که روی یک دکمه در صفحه ای کلیک می شود، می توان همزمان یا پس از آن، تابعی مبتنی بر جاوا اسکریپت را در سمت کاربر اجرا کرد و پیش از ارسال درخواست به سرور، پردازش های اولیه را بر روی آن انجام داد، این قدرت جاوا اسکریپت بیشتر متکی بر عناصری به نام رویداد (event) است که با وقوع آنها، عملیات تعریف شده خاصی در مرورگر اجرا می شود، در ادامه آموزش در این باره بیشتر خواهیم گفت.

معنی رویداد (event) در جاوا اسکریپت

به طور ساده رویداد (event) در برنامه نویسی جاوا اسکریپت به معنی اتفاقی در یک صفحه وب است که می تواند عامل آن، کاربر یا به فرض بارگذاری کامل یک صفحه باشد، بعد از بروز این اتفاق (رویداد)، مفسر جاوا اسکریپت مرورگر، آن را شناسایی کرده و متناسب با تابع تعریف شده، آن را اجرا می کند، لذا همانطور که پیش تر در بحث توابع (functions) دیدیم، رویدادها در واقع حکم استارت، برای موتور توابع را بازی می کنند و یک تابع بدون رویداد معمولا قابل اجرا نیست، برای آشنایی بیشتر به مثال زیر توجه کنید (کافی است کد را در یک صفحه html کپی و آن را تست کنید).

توابع (Functions) در جاوا اسکریپت (JavaScript)

معمولا در هر زبان برنامه نویسی، توابع (Functions) نقشی کلیدی در پیش برد اهداف برنامه نویس و تسهیل کدنویسی دارند، توابع به سان ماشین هایی هستند که هر بار با توجه به مواد اولیه، خروجی متفاوتی تولید می کنند، خوشبختانه این امر در جاوا اسکریپت (JavaScript) شباهت زیادی به دیگر زبان برنامه نویسی وب یعنی PHP دارد، این موضوع باعث می شود کاربرانی که با PHP آشنایی دارند، به راحتی بخش توابع در جاوا اسکریپت را فرا بگیرند، هر چند بهتر است ابتدا زبان های سمت کاربر را یاد بگیرید و سپس به برنامه نویسی سمت سرور بپردازید، به هر صورت در ادامه آموزش های مقدماتی جاوا اسکریپت، این بار به سراغ توابع رفته ایم.

تابع چیست و چه کاربردی دارد؟

اولین سوالی که ممکن است به ذهنتان برسد این است که اصلا تابع چیست و چه کاربردی دارد؟! پاسخ این است که توابع یا Functions بیشتر شبیه ماشین هایی هستند که با دستورالعملی ثابت، هر بار با توجه به ورودی که دریافت می کنند، خروجی متفاوت می دهند، مثلا در دنیای واقعی، دستگاه چاپی را تصور کنید، مسلما با توجه به رنگ ها، تنظیمات و داده هایی که تعیین می کنید، خروجی منحصر به فردی خواهید داشت! عملکرد توایع هم بی شباهت به این مثال نیست، در برنامه نویسی شرایطی پیش می آید که یک رفتار به تعداد خیلی زیاد ممکن است تکرار شود، مثلا یک فونت در صفحات مختلف تنظیم گردد، اگر بخواهیم هر بار تمام جزئیات را تک به تک برای هر صفحه بنویسیم، علاوه بر اینکه این کار وقت زیادی از ما می گیرد، باعث افزایش ضریب خطا و حجم صفحات می شود، از این رو، روش بهتر و حرفه ای تر آن است که یک بار الگویی را به شکل تابع بنویسیم و هر بار ورودی های متفاوت (یا مشابه) به آن بدهیم و خروجی دریافت کنیم.

حلقه for و while در جاوا اسکریپت (JavaScript)

اگر تا این مرحله، آموزش های مقدماتی بخش جاوا اسکریپت را دنبال کرده باشید، حتما با کلیاتی از آن آشنا شده اید، شیوه نگارش و دستورالعمل (syntax) آن را فراگرفته اید و قادر هستید یک کد ساده بنویسید و از آن خروجی بگیرید، در مطلب گذشته دیدیم که چگونه از مقایسه (Comparison) و شرط (If و Else) استفاده کنیم و تفکری که در ذهن داریم را در بستر مفسر جاوا اسکریپت پیاده سازی کنیم، حال در ادامه آموزش های مقدماتی می خواهیم شما را با عنصری دیگر به نام حلقه (loop) آشنا کنیم و با دو نوع پرکاربرد آن یعنی for و while به کمک مثالهایی، تمرین نمائیم.

حلقه های for و while در جاوا اسکریپت چه کاربردی دارند؟

اگر بخواهیم به زبان ساده کاربرد حلقه ها را توضیح دهیم، باید بگویم حلقه ها در زبان های برنامه نویسی (عموما) و به طور خاص در جاوا اسکریپت برای محاسبات تکراری با مقادیر متفاوت کاربرد دارند، مثلا اگر نمرات 100 دانش آموز را داشته باشیم و بخواهیم معدل آنها را حساب کنیم، به جای نوشتن کد برای تک تک آنها، یک کد به صورت حلقه می نویسیم و تنها در هر دور محاسبه، مقادیر را با نمرات و اسامی دانش آموزان جایگزین می کنیم؛ از لحاظ برنامه نویسی حلقه ها نیاز به یک شرط دارند و تا زمانی که آن شرط درست باشد (true باشد)، ادامه پیدا خواهند کرد، به عنوان نمونه، در مثالی که پیش تر ذکر شد، شرط می تواند این باشد: تا زمانی که (while) تعداد دانش آموزان به 100 نرسیده (100 > var) محاسبه را انجام بده.

حلقه for در جاوا اسکریپت (javascript for loop):

تعریف متغیرها، محاسبات و عملگرها در جاوا اسکریپت (javascript)

در مطلب گذشته از بخش آموزش مقدماتی جاوا اسکریپت (javascript)، خلاصه و کوتاه در مورد این زبان انعطاف پذیر و کاربردهای آن در صفحات وب (html) گفتیم و چند مثال را با هم بررسی کردیم؛ در این مطلب می خواهیم متغیرها، محاسبات، عملگرها و نکات کلی مورد نیاز جهت آشنایی و شروع کدنویسی جاوا اسکریپت را به کمک مثال با هم مرور کنیم، سعی کرده ایم که آموزش ها به ساده ترین و در عین حال کاربردی ترین شکل ممکن عنوان شوند تا از طرح مباحث خسته کننده و تکراری جلوگیری شود.

نکات کلی که باید بدانید:
- جاوا اسکریپت حساس به حروف بزرگ و کوچک است، یعنی به فرض متغیر var با Var از نظر مفسر این زبان متفاوت است.
- برای قرار دادن متن راهنما بین کدها از شیوه /*متن راهنما*/ یا متن راهنما// استفاده کنید.
- کدهای جاوا اسکریپت بین تگ head یا body قابل اجرا هستند و به صورت فایل خارجی نیز می توان آنها را ایمپورت کرد.
- جاوا اسکریپت زبانی سمت کاربر است، یعنی تنها روی مرورگر کاربران قابل پردازش و اجرا است.

آرایه (Array) در جاوا اسکریپت (JavaScript)

بحث آرایه ها در زبان های برنامه نویسی مخصوصا در برنامه نویسی وب از جمله شیرین ترین و در عین حال حساس ترین مباحث به شمار می آید، از طرفی استفاده از آرایه (Array) در برنامه نویسی های پیشرفته یک امر اجتناب ناپذیر است ولی به دلیل وجود ظرایف خاص، جزئیات و اینکه درک صحیح این قابلیت نیاز به فراگیری دقیق مقدمات آن دارد، می تواند در نگاه نخست مبحثی پیچیده و عجیب به نظر برسد؛ از این رو در ادامه آموزش های مقدماتی جاوا اسکریپت (JavaScript)، این بار به سراغ آرایه ها رفته ایم تا با هم، کمی بیشتر در دنیای جالب آن سیر کنیم.

آرایه (Array) چیست؟

آرایه در برنامه نویسی، به یک متغیر گفته می شود که درون خود، متغیرهایی زیر مجموعه با نام و مقادیر متفاوت دارد، به طور مثال دفترچه ای را در نظر بگیرید (آرایه) که تعدادی صفحه دارد (شماره هر صفحه = نام متغیرهای آرایه) و در هر صفحه، اطلاعاتی وجود دارد (مقادیر متغیرهای درون آرایه)، کارکرد آرایه ها نیز بی شباهت به این مثال نیست؛ توجه کنید که این سیستم به صورت از پیش تعریف شده (built-in یا درونی) در مفسر جاوا اسکریپت وجود دارد، یعنی نیازی نیست برای تفهیم کارکرد آرایه ها به مرورگر، تمام جزئیات را بنویسیم، اما لازم است که برای ایجاد و به کارگیری آرایه ها، اصول و قواعد خاصی را در رابطه با شیوه نگارش (syntax) آنها رعایت کنیم که در ادامه خواهیم گفت.

شیوه نگارش (syntax) آرایه در جاوا اسکریپت

داستان حضرت لقمان وعزیر

شرح حال حضرت لقمان(ع)

  حضرت لقمان یکی از حکمای صالح ووارسته بزرگ تاریخ میباشد که نامش 2بار در قرآن ذکر شده است و 1 سوره نیز به نامش میباشد.او فرزند عنقی بن مزید بن صارن ولقبش ابوالاسود بود.او از اهالی نَوبه بوده ،از این رو سیاه پوست ودارای لبهای درشت بود وقدمهای گشاد وبلند داشت،او مدتی چوپان و برده قین بن حسر از ثروتمندان بنی اسرائیل بود،سپس بر اثر بروز حکمت از او ،اربابش او را آزاد کرد.او بنده ای صالح بود که اکثر عمر خود را در میان بیابانها گذراند تا آنکه در زمان یونس بسوی مردم نینوا در موصل مبعوث گردید.او از کسانی است که عمر طولانی کرده وبا 400 پیامبر ملاقات نموده است.

حضرت لقمان دارای مقام حکمت بود.قرآن قسمتهایی از سخنان حکمت آمیز این مرد الهی را بازگو کرده است که خلاصه ای از آن به این شرح میباشد:

داستان حضرت صالح(ع)

حضرت صالح از پيامبران عظيم الشاني است كه نام مباركش نه بار در قرآن ذكر شده است.ايشان در 16 سالگي به پيامبري مبعوث وتا 120 سالگي به ارشاد قومش پرداخت ولي جز اندكي به او ايمان نياوردند.ايشان 280 سال عمر كرد وقبرش در وادي السلام نجف ميباشد.

رسالت حضرت صالح

خداوند بنده خود صالح را به ميان قوم ثمود فرستاد تا آنها را از گمراهي وبت پرستي نجات دهد .حضرت صالح از راههاي گوناگون به ارشاد قومش ميپرداخت وآنها را به پرستش خداي يگانه دعوت مينمود اما قوم ثمود به او ايمان نمي آوردند وبه پرستش بتهاي 70 گانه خود مشغول بودند.يكي از عادات آنها زياده روي در خوردن وآشاميدن وساختن بناهاي مجلل بود.اما صالح آنها را از اينكار منع ميكرد وبه ارشاد آنها ميپرداخت.اما قومش به جاي تمكين از او وي را به هذيان گوئي متهم مي كردند.آنها از صالح خواستند تا معجزه اي بياورد تا دليلي بر حقانيتش باشد.از اينرو خداوند معجزه اي روشن براي آنها آورد.

داستان حضرت ذالكفل وشعيب(ع)

سرگذشت حضرت ذالكفل

 نام مباركش دو بار در قرآن آمده است.قرآن در مورد قومي كه به سويشان فرستاده شده مطلبي نفرموده اما مورخان بر اين عقيده اند كه او از فرزندان حضرت ايوب بوده ونام اصليش بشربن ايوب بوده است كه خداوند او را براي هدايت مردم روم فرستاده است.

وي مردم را به جهاد براي خدا دعوت مينمود اما مردم از او خواستند كه اگراز خدا بخواهي كه مرگ به سراغ ما نيايد جهاد خواهيم كرد.ذالكفل قضيه را در غالب مناجات به خدا عرضه كرد وخدا عمرشان را طولاني واورا كفيلشان قرار داد.

خداوند دعاي آنها را مستجاب نمود تا آنجائي كه صاحب فرزندان بسيار شدند تا جايي كه از عهده نگهداريشان برنيامدند ودر نتيجه از ذالكفل خواستند تا خداوند آنها را به وضع قبليشان برگرداند.

داستان حضرت داوود وسلیمان

شناسنامه حضرت داوود(ع)

ایشان از انبیاء بنی اسرائیل است که علاوه بر قدرت معنوی ونبوت دارای حکومت وسیعی نیز بود ونام مبارکش 16 بار در قرآن ذکر شده است.ایشان در سرزمینی بین مصر وشام به دنیا آمد ونام پدرش ایشا بود.او 100 سال عمر کرد که 40سالش را بر مردم حکومت ورهبری نمود.

داوود به معنای کسی است که زخم دل خویش را با داروی محبت التیام بخشدونیز گفته اند کسی است که عشق وسوز خود را با اطاعت وفرمانبرداری از خداوند شفا بخشید.روایت شده که داوود کنیزی داشت که مامور بود هرشب درب خانه را قفل کند تا ایشان به عبادت بپردازند.شبی کنیزک مرد غریبه ای را در خانه دید وبه او گفت که با اجازه چه کسی وارد شده ای واو در جواب گفت که من بدون اجازه شاهان بر آنها وارد میشوم داوود از این صحبتها متوجه شد که ملک الموت به سراغش آمده است.

 وبه او گفت که چرا از قبل به من خبر آمدنت را ندادی ؟

عزرائیل گفت :من قبلا پیامهای زیادی را برایت فرستادم!

داستان حضرت ايوب(ع)

 حضرت ايوب از انبياء مشهور بوده ونام مباركش 4 بار در 4 سوره قرآن آمده است.ايوب از ريشه آب يؤوب يعني كسيكه بار ديگر سلامت ونعمت ومال وفرزندان به او بازگردانده شود بوده است.وي از فرزندان حضرت ابراهيم است.ايشان در سن 93 سالگي فوت كرد ودر قله كوه جحاف در حدود يمن به فاصله هشتاد ميل از عدن دفن شده است.

 سرگذشت ايوب وآزمايش عجيب او

ايوب در يكي از نواحي شام به نام بثنه زندگي ميكرده است و7 سال در آن شهر به عبادت وپرستش خداوند مردم را تبليغ مينموده وفقط سرانجام 3 نفر دعوت او را اجابت نموده اند.وي يكي از پيامبران است كه قرآن نبوت وپيامبري او را بيان كرده است.او فردي مهربان وبا تقوا بوده ودر مهمان نوازي شهرت داشته وقوم خود را به پرستش خدا دعوت مينموده است.

ايشان داراي مال فراواني بوده وداراي خدمه وحشم فراواني بوده ا ست.اوقاتي بر او گذشت كه همه اموال خود را از دست داد وبه انواع بلايا وامراض مبتلا گشت وجز زبانش كه به ذكر خدا مشغول بود عضو سالمي برايش نماند ولي او در تمامي اين مراحل صبر نمود وناله نكرد.بيماري او آنقدر طولاني شد كه هيچكس با او هيچ رابطه نداشت وبه خاط بيماريش او را از شهر بيرون نمودند وجز همسرش هيچكس ديگر به او مهرباني ننمود ودر راه نگهداري ومراقبت از او تمام مال ودارايي خود را از دست داد تا جائيكه مجبور شد براي گذران زندگي براي مردم كار كند.همه اين گرفتاريها صبر وشكر ايوب را زياد كرد تا آنجائيكه صبر او زبانزد خاص وعام شد.

رمان قرار نبود فصل 12

نه اون حرف می زد نه من ... فقط نفسای عمیق می کشیدم. دوست داشتم بوی عطر تلخشو توی مشامم ذخیره کنم. رفت توی پارکینگ ... ولی ماشینش که توی پارکینگ نبود. همینطور که دنبالش می رفتم یهو چشمم افتاد به پرشیای خودم با تعجب نگاش کردم. اونم با لبخند شونه بالا انداخت. لبخند منم عمیق تر شد و بدون اینکه چیزی بپرسم سوار شدم. دوست داشتم پیش خودم فکرای قشنگ دخترونه بکنم. دوست داشتم اینطور فکر بکنم که اونم از زور دلتنگی دست به دامن ماشینم شده. منتظر بودم راه بیفته ولی خبری نشد. برگشتم نگاش کنم و با نگام بپرسم چرا وایساده که یهو داغ شدم ... آخ خدا چه آرامشی! آغوش آرتان شده بود همه دنیای من. دستش روی کمرم لغزید و زمزمه وار گفت:

- هیچی نگو ... می خوام اعتراف کنم که دلم برای هم خونه ام خیلی تنگ شده بود ...

می خواستم سرش داد بزنم. مشت بزنم تو سینه اش ... بگم اگه دلت تنگ شده بود پس کجا بودی؟ چرا زنگ نزدی؟ چرا اس ام اس ندادی؟ چرا نیومدی دیدنم؟ من که اسیر نبودم ... باهام بیرون از خونه قرار می ذاشتی. ولی شاید از این پسر مغرور نباید اینهمه انتظار داشته باشم. همین که اینو گفت خودش به دنیایی می ارزید. نیاز نبود دیگه گله کنم .... جای گله ای باقی نمونده بود! شالم افتاد ... دست کشید توی موهام و گفت:

رمان قرار نبودفصل 11

سه روزی بود که توی خونه حبس شده بودم هیچ خبری نشده بود و منم غر غر کردنم شروع شده بود. می خواستم برم کلاس زبان ... ولی آرتان غدقن کرده بود که تحت هیچ شرایطی نرم از خونه بیرون. نشسته بودم روی کاناپه و مشغول سوهان زدن به ناخنام بود که تلفن زنگ زد ... بی خیال همینطور که ناخنامو فوت می کردم گوشی رو برداشتم و گذاشتم در گوشم:

- بله ...

- ترسا؟!

با شنیدن صدای زنونه سیخ نشستم و گوشیو دو دستی چسبیدم. می ترسیدم حرف بزنم. چند لحظه در سکوت گذشت تا اینکه دوباره گفت:

- فکر می کردم زن آرتان باید شجاع تر از این حرفا باشه ... آرتان از هر کسی خوشش نمی یاد ... تو باید خیلی خاص باشی ...

- شما ... شما کی هستین؟

- می خوای بگی راجع به من به تو چیزی نگفته؟

رمان قرار نبود فصل 10

 فداي سرت ...

خدا شاهده دردم داشت کم مي شد. فشار بازوهاش ... عطر تنش ... محبت کلامش ... عشق توي کاراش ... دردو از يادم برده بود. هق هقم با سکسکه همراه شده بود. آرتان منو به خودش فشار داد و گفت:

- چرا بيدارم نکردي ترسا؟! آخه چرا؟!!! من اينقدر بدم ...

از لحنش پيدا بود داره عذاب مي کشه. گفتم:

- نه ... نمي خواستم ... نمي خواستم مزاحمت ...

منو خوابوند روي صندلي جلو خودشم سريع سوار شد و گفت:

- اين حرفا يعني چي؟! تو کي مي خواي بفهمي من در قبال تو وطيفه دارم ... اينا لطف نيست ترسا ... وظيفه است.

رمان قرار نبود فصل 9

به جای اینکه برم خونه بابا یه راست رفتم خونه بنفشه اینا که تازه از قشم برگشته بودن. با دیدنم انگار دنیا رو دادن بهش و شروع کرد تلپ تلپ منو ماچ کردن. با خنده خودمو کشیدم عقب و گفتم:

- اوه چته! انگار بی افشو دیده همچین منو ماچ می کنه. برو بهرادو بکن تو حلقت ...

خندید و گفت:

- اونم می کنم تو غصه اونو نخور ...

خوب نگاش کردم پوستش تیره شده بود و مشخص بود حسابی آفتاب خورده. با اینکه الان فصل سرما بود ولی اونجا الانم گرم بود ... با خنده گفتم:

- بابا برنزه!

- بهم می یاد؟ اونجا حسابی آفتاب گرفتم ...

- آره با نمک شدی ...

رمان قرار نبود فصل 8   

یه پالتوی مشکی خیلی کوتاه پوشیدم با یه شلوار لوله تفنگی مشکی یه جفت نیم بوت پاشنه پونزده سانتی لژ دار خوشگلم پوشیدم و یه روسری ساتن مشکی و نقره ای شیک سرم کردم ... پشت پلکمو سایه طوسی زدم و مژه هامو هم چند بار پشت سر هم ریمل زدم تا حسابی پر پشت بشن سرمه هم کشیدم توی چشمام ... رژ گونه آجری به همراه رژ آجری محشرم کردم کیف مشکی دستیمو هم برداشتم و رفتم بیرون ...آرتان توی آشپزخونه بود ... رفتم توی آشپزخونه و دیدم داره بطری آبی که توی یخچال بود رو می اندازه توی سطل آشغال. با تعجب گفتم:

رمان قرار نبود فصل 7

چشمامو دوخته بودم به سرامیک های مشکی و با پاهام ضربه می زدم روی زمین. بالاخره صدای نخراشیده منشی بلند شد: